Savaşı hatırladım, yine canım sıkıldı, yataktan kalkıp yine meyhaneye indim: Saat dörde geliyordu. Bir şnaps içtim, şimdi boşalmış oyun makinelerinin başına gittim, ama yalnız bir kere, bir onluk attım makineye, manivelaya bastım, üzerimde bir yorgunluk hissediyordum. Heinrich Böll’ün erken dönem romanlarından olan Ve O Hiçbir Şey Demedi, evlilikte yakınlaşma ve yabancılaşma arasındaki gelgitleri ilgi ve merhametle işliyor. Karıkocanın değişimli olarak devraldığı anlatı bize birleştirilen bir yaşamın içine sızan yalnızlığın, yoksunluğun ve adaletsizliğin açtığı uçurumları resmediyor. Evlilik, kahramanlarımız gibi gerçekten birbirini seven insanlar için kaldırması daha zor bir yüktür. Ancak en sıradan insanların hayatlarında bile, kesin ayrılık kaçınılmazken dahi tahmin edilemez olaylar gerçekleşebilir. Savaş sonrası Alman edebiyatının en gerçekçi ve en sarsıcı romanlarından biri olan Ve O Hiçbir Şey Demedi, yazarını üne kavuşturan ve yeniden keşfedilmeyi hak eden incelikli bir eser.
