Dünya klasikleri denildiğinde akla gelen ve bu başlığın altına girecek kitaplarıyla romancılığın büyük isimlerinden biri olan Balzac’ın, Türkçeye Vadideki Zambak ismiyle tercüme edilen romanı 1835’te yayımlanmış ve onun en bilinen romanları arasında yer almıştır. Dante’nin İlahi Komedya’sına karşılık İnsani Komedya (La Comédie Humanie) ismiyle eserlerini toplayan Balzac’ın bu romanı, İnsani Komedya’nın “Taşra Yaşamından Sahneler” bölümünde de yer almaktadır. Roman, ailesiyle ilgili bazı sıkıntıları olan ve hayli zorluklar çeken bir gencin, Felix’in hayatını ve evliliğinde mutsuz olan Henriette ile Felix’in aralarındaki ilişkiyi anlatır. Fakat bunların yanında devrim sonrasının Fransa’sını ve 19. yüzyıldaki sosyal hayatı da okuyucuya aksettirir. Balzac’ın gözlem kabiliyetini eserlerindeki karakterlerde görmek mümkündür. O, Cemal Süreya’nın aktardığına göre İnsani Komedya’sının ön sözünde şöyle der: “Gözlemek ve tasvir etmek yetmez, belli bir amacı göz önünde tutarak gözlemek ve tasvir etmek gerekir.” İşte Balzac’ın bu romanında da sadece yaşadığı toplumu, ailesini ve karşılaştığı karakterleri değil, aslında kendisini de gözlemlediğini hissedeceksiniz.
