Orta Asya’da yüzyıllar boyunca Buhara, Semerkant, Lasa ve daha birçok yerde birbiri ardına büyük medeniyetler ortaya çıktı. Serinde örneğinin de gösterdiği gibi Türk ve Moğol atlılarından çok da uzak olmayan bir yerde incelikli bir sanat gelişti. Bütün büyük evrensel dinler Orta Asya’da hep birlikte var oldular. Cengiz Han, Uluğ Bey, İbn-i Sina, Firdevsî gibi isimler burada dünyaya geldi. Orta Asya hakkında çok sayıda eseri bulunan Jean-Paul Roux bu kitabında Türklerin, Moğolların, Tibetlilerin, Arapların, Çinlilerin hep birlikte oluşturdukları Orta Asya’nın tarihini anlatıyor. Bugün uluslararası ticarete çözüm olarak hâlâ eski İpek Yolu’yla aynı çizgide ilerleyen projelerin ileri sürülmesi çok ilginçtir. Eskiden İpek Yolu Orta Asya’nın servetiydi: Bu yolun kapanışıyla bölgede felaket çanları çalmış ve bu yolla birlikte kültürü de yok olmuştur. Bu yolların yeniden açılışı, insanoğlunun yaratıcılığının doruğa çıktığı, Zerdüştlerin, İbn-i Sinaların, tapınaklarda ve mağaralarda ölümsüz resimler ve heykeller yaratan seçkin sanatçıların dünyaya gözünü açtığı bu binlerce yıllık toprakların yeniden doğuşunu getirecek midir?
