Güçlü gözlem yeteneğine sahip, kıvrak dilli yaşlı bir bilge ile toy ama öğrenme arzusuyla dolu bir genç adam arasındaki felsefi konuşmalardan meydana gelen bu eser, Mark Twain’in Sanayi Devrimi’nin sonuçlarından etkilenerek kaleme aldığı görüşlerini yansıtmaktadır. Yaşlı bilgeye göre insan, tek bir içgüdüyle çalışan bir makineden ibarettir. Bu içgüdü, insanın içindeki efendisidir; ona hükmeder, insan kendi ruhunu tatmin etme ve kendi onayını alma peşindedir; ne var ki şüpheci ve meraklı genç adam ona itiraz ederek görüşlerini gerekçelendirmesini ister. Özgür irade bir yanılsama mıdır? Zihin kontrol edilebilir mi? Mark Twain bu eseri ölümünden dört yıl önce, 1906 yılında kaleme aldı ve tartışma yaratacağını düşündüğü için anonim olarak sadece yakın çevresine dağıtmak üzere 250 adet yayımladı. Amerikan edebiyatının en sivri dilli yazarının düşüncelerimizi tetikleyen gücü sorgulatan ve büyük yankı uyandıran bu eserini Bülent O. Doğan’ın özenli çevirisiyle sunuyoruz.
