Sosyalizmin ve sosyal demokrasinin tarihinde, 34 yıllık önemli bir kesit. İkinci Enternasyonal’in 1889’dan 1923’e uzanan tarihi. Kitabın önsözünü kaleme alan Georges Bourgin’in ifadesiyle, “uluslararası sosyalizm tarihinin en acılı uğraklarından biri”. Peki, onu böylesine “acılı” kılan ne? Patricia van der Esch, Enternasyonal’in kongre tutanaklarına, özellikle Fransız ve Alman sosyalistlerin kaleme aldığı raporlara, süreli yayınlara, anılara, mektuplara, biyografilere ve Enternasyonal’le ilgili her tür belgenin içine dalarak bu sorunun peşine düşüyor. Anarşizmle hesaplaşma, devrimci ve reformcu seçenekleri ortaya koyan liderler arası yaşanan tartışmalar, genel grev tartışmaları, Birinci Dünya Savaşı öngününde ulusal çıkarları gözeten görüşler ile enternasyonalist görüşler arasındaki çatışmalar ve savaşa ilişkin tutum, sosyalist dönüşüme dair arayışlar İkinci Enternasyonal’in siyasal ve ideolojik gündeminde yer alırken, bir yanda da örgütsel çekişme ve çatışmalar var: Enternasyonal’de hangi ülke kaç delegeye sahip olacak? Seçim tarzı nasıl belirlenecek? Oy oranları nasıl dağılacak vb. Ve tabii Bebel, Bernstein, Huysmans, Jaurès, Kautsky, Lenin, Liebknecht, Luxemburg, Plehanov, Vaillant, Vandervelde, Zetkin gibi önderler… Sosyalist literatürde üzerinde yeterince durulmayan İkinci Enternasyonal’in tarihine yönelen bu kitap, sosyalizmin 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başındaki artılarını ve eksilerini inceleyen çalışmalara önemli bir katkı niteliğinde. Kitaba eklediğimiz Lenin-Huysmans mektuplaşmalarına ilişkin değerlendirmeler, Lenin’in İkinci Enternasyonal içindeki çalışmalarını göstermenin yanı sıra, Rusya sosyal demokrasisi içinde Bolşevik-Menşevik ayırımıyla ilgili yaklaşımları da ilk kez dikkat odağımıza getirmektedir. “Geçmişten Geleceğe Sosyalizm” dizimize dâhil ettiğimiz bu yapıtla, sosyalizm ve sosyalist mücadele tarihinin farklı kesitlerine eğilen, üzerinde düşünmeye ve tartışmaya açık önemli metinleri Türkiyeli okurların dikkatine sunmaya devam ediyoruz.
