GÜLÜMSEYEN EKONOMİ HİKÂYELERİ Para Nedir? Zenginler Nasıl Zengin Oldu? Para Nasıl Harcanır? Banka ve Birikim Bilge Kardeşler Ticarete Atılıyor KİTAPTAN Venedik’te yaşayan Marco isminde biri vardı. Marco genç, dürüst ve zekiydi. Her gün limanlara gider ve tüccarları izlerdi. “Fas seramikleri! Çin ipeği! Hint biberi!” “Aaa, biber mi, çok nadir bulunur! Avrupa’da da biber yetiştirsek çok iyi olmaz mıydı?” “Bak evladım, biber yaygınlaşırsa bu fiyata nasıl satacağım?” “Doğru, daha ucuza alıp daha pahalıya satarız, para kazanırız.” Marco çalışkan ve pratik zekâlı tüccarları izleyerek paranın nasıl kullanıldığını öğrendi. *** Tüccarları izlerken Marco’nun aklına çok iyi bir fikir geldi. “Yardım edebilir miyim?” “Bende hem Fransız hem Venedik parası var.” Marco büyük gemilerin gelip geçtiği kanalların önüne bir masa kurdu ve döviz değişimi yapmaya, yani bir ülkenin parasını başka bir ülkenin parasıyla değiş tokuş etmeye başladı. Çeşitli para birimlerinin değerini hesaplayıp başka bir para birimiyle değiştiriyordu. Marco sayesinde tüccarların işi kolaylaştı. Bankanın kökeni: Masa Eski zamanlarda sokağa bir masa konur, paranın değeri hesaplanır, değerine göre başka bir para birimiyle değişimi yapılırdı. Bu masalara İtalyanca “banco” denirdi, bu da “banka” anlamında kullanılmaya başladı. *** “Duydunuz mu? Marco kasasında paranıza göz kulak oluyormuş.” “Doğrudur. Benim param onda mesela, bana da bir sertifika verdi.” “Çok iyi, değil mi? Artık ağır sikkeleri yanımızda taşımamız gerekmiyor.” Tüccarlar paralarını Marco’ya emanet ettikleri zaman, bu hizmet karşılığında ona bir ücret verirlerdi, Marco da onlara bir sertifika sunardı. Bunun anlamı şuydu: “Sertifikayla gelirsen göz kulak olduğum paranın tamamını geri alırsın.” Artık tüccarlar ağır sikkeler yerine sadece sertifikayı taşıyorlardı. Paranın el değiştirdiği durumlarda bile sertifikalar el değiştirebiliyordu. *** Marco sıkı çalışıp para kazanmaya devam etti ve kazandığı parayla birçok iyilik yaptı. Zor durumdakilere yardım etti, sanatçı ve bilim insanlarını destekledi. Okullar ve müzeler yaptırdı. İnsanlar ona saygı duymaya başladılar. Marco, para mantıklı şekilde, gerekli yerlerde harcanırsa herkesin mutlu olduğunu fark etti. Bankalar bugün de parasını bir yerde saklamak isteyen ve borç para almak isteyen insanları bir araya getirir. Paranın lazım olduğu yerlere gitmesine izin vermek varlıklı bir dünya yaratır. Üretimin, bilimin, edebiyat ve sanatın gelişmesi için para akışı olması gerekir. *** Ekonomi Bilginizi Genişletin Paramızı dikkatli harcamak ve birikim yapmak tasarruf yapmaktır. Para biriktirmek zor olabilir ama bir banka sayesinde paranı boşa harcamazsın ve faiz kazancından faydalanabilirsin. Gelirin bir kısmını biriktir Gelir, kazanılan paradır. İşlerden alınan maaş, dükkân ya da fabrika işletmekten yapılan kâr, tarım ya da hayvancılıktan kazanılan para, arsadan ya da kiralanan evlerin geliri, banka faizi… Bunların hepsi gelirdir. Gider, harcanan paradır. Günlük hayatta, alınması gereken ürünler, yapılması gereken harcamalar vardır. Örnek: Gıda, kıyafet, ulaşım, eğitim, sağlık. Bir gün toplu paraya ihtiyacımız olabilir. Bu yüzden gelirimizin bir kısmını biriktirmeliyiz. Tutumlu bir hayat sürebilmek için önce biriktirip sonra bütçe hazırlamak, ardından da yalnızca gereken şeylere para harcamak gerekir. *** Banka Cüzdanı Bankanın gerektirdikleri Banka hesabı açmak için nüfus cüzdanı, adres ve cep telefonu numarası vermen lazım. 18 yaşından küçük olanlar tek başına hesap açamazlar, bu yüzden banka şubesine anne babanla gitmen gerekir. Bankaya gidince Bankaya ailenle git, bir numara al ve sıranı bekle. Sıra sana gelince Sıra sana geldiğinde, numaranın yandığı bölüme git ve ailenle birlikte yeni bir banka defteri için başvurunu yap
