Vakit gazetesinde tefrika edildikten sonra 1934’te kitap halinde yayımlanan ve 1942 yılında CHP Roman Yarışması’nda derece kazanan Ayaşlı ve Kiracıları, Memduh Şevket Esendal’ın en önemli romanıdır. Yazar Ayaşlı ve Kiracıları’nda Milli Mücadele yıllarından Cumhuriyet’e evrilen yıllarda başkentte bir grup insanın hayatına odaklanır. Bir banka memuru Cumhuriyet’in ilk yıllarının Ankara’sında dokuz odalı bir apartman dairesine taşınır. Bu daire Ayaşlı İbrahim Bey tarafından devletten kiralanmıştır ve çeşitli sebeplerle Ankara’ya gelenlere oda oda kiralanır. Pansiyon olarak kabul edilebilecek bu mekânda çok sayıda insan bir arada yaşamaktadır. Romanda anlatıcı rolünü üstlenen banka memuru, rastlantı sonucunda taşındığı apartman dairesinde birlikte yaşadığı kişileri ve tanık olduğu olayları hatıra formuyla anlatır. Esendal 1989 yılında TRT tarafından dizi olarak izleyiciye sunulan romanında, sade ve akıcı bir dille renk renk insan manzaraları çizer okura. Bu bakımdan Ayaşlı ve Kiracıları dönemin atmosferini anlayabileceğimiz gerçek bir klasiktir. “Ev sahiplerinin bitmek tükenmek bilmeyen karı koca kavgalarını, kontrat bitsin diye, altı ay çekip oturduğum eski odamın günü yaklaştıkça sevinerek kendime yeni, temiz bir oda ararken dışarıya giden bir arkadaşım bana bu yeni odayı bırakınca çocuk gibi sevindim ve hemen o gün, eşyamı toplayıp buraya taşındım.”
